Korona Petrol Çağını Sonlandırıyor mu?
Petrol talebi yavaş yavaş toparlanacak. Yeni enerji kaynakları giderek önem kazanıyor. Bu durum uzun vadede pazarı nasıl değiştiriyor?
Çifte darbe bu baharda petrol fiyatlarını aşağı çekti. Küresel ekonomi korona salgını yüzünden krize girerken petrol talebi o kadar şiddetli bir şekilde düştü ki, stoklar taştı, Suudi Arabistan ve Rusya yıkıcı bir fiyat savaşı verdi. Zaman zaman satıcılar petrolden kurtulmak için ekstra para ödemek zorunda kaldılar.
Şu anda petrol fiyatı Mart ayından bu yana ilk kez varili 40 doların üzerine çıktı -ancak uzun vadede petrol sektörünün korona krizinden sonra tamamen toparlanması mümkün değil. Katar’daki petrol pazarlama şirketi Tasweeq’in başkanı Saad al-Kuwari pandeminin enerji pazarını kalıcı olarak değiştireceğine inanıyor. Kuwari “Gulf Times” gazetesinde yenilenebilir enerji kaynaklarının yakın geleceğin kazananları olacağını, yazdı.
İlkbaharın şokundan sonra, yakın gelecekte petrol fiyatlarının yükseldiğine dair işaretler var: Yerel ekonominin toparlanmasıyla Çin’den gelen talep artıyor ve en önemli petrol üreticileri, fiyatı yükseltmek için teşviki artırmaya hazır.
Suudi Arabistan liderliğindeki OPEC petrol karteli Cumartesi günü Rusya gibi üretici ülkelerle üretim kesintilerini Temmuz sonuna kadar uzatmaya karar verdi. Opec Plus adı verilen grup, Nisan ve Mayıs aylarında her gün yaklaşık on milyon varil (herbiri 159 litre) daha az petrol üretmeyi kabul etmişti. Anlaşmanın küresel petrol üretimini yaklaşık yüzde on oranında azaltması bekleniyor.
Ancak orta vadeli gelecek belirsiz. Pandeminin iş dünyasında neden olduğu değişiklikler (çevrimiçi iş ve video konferanslardaki patlama gibi), uzun vadede ofise ve iş gezilerine gidişi gereksiz kıldığından dolayı yağ tüketimi azalabilir. Facebook gibi büyük şirketler on binlerce çalışanın evden çalışmasına sonsuza dek izin vermek istiyor.
Talebin yüzde sekiz oranında düşmesi muhtemel
Koronanın yarattığı küresel durgunluk sebebiyle azalan petrol talebi sadece yavaş yavaş kriz öncesi seviyesine dönecektir. Uluslararası Enerji Ajansı IEA, bu yıl 2019’a kıyasla talebin yüzde sekiz oranında düşmesini bekliyor. IEA’ya göre, piyasada petrol talebi ancak önümüzdeki yılın ikinci yarısında krizden önce olduğu seviyeye yükselebilecek.
Goldman Sachs, talebin 2022 yılı sonuna kadar korona öncesi seviyesine dönmeyeceğini düşünüyor. Enerji stratejisti Kingsmill Bond toparlanmanın uzak gelecekte mümkün olduğu kanısında: Fosil yakıtlara olan talep pandemiden sonra daha zayıf bir şekilde artacak. Bu talebin ancak 2028’de 2019 seviyesine tekrar ulaşılacağı anlamına geliyor.
Şimdilik, petrol üreticileri üretimi kesmek zorunda, ancak yağ kaynakları o kadar kolay kapatılıp tekrar açılamıyor. Bir tesisin hizmetten çıkarılmasından sonra petrol üretiminin yeniden başlatılması çok paraya mal olabiliyor -bu da şirketlerinin kayıplarını daha da arttırabilir. Kriz yeni yatırımları da engellemekte. Petrol havzalarından çok fazla petrolün çıkarıldığı Amerika Birleşik Devletleri’nde, şirketlerin yeni bir petrol sahasından kazanç sağlamaları için varil başına 49 dolarlık bir petrol fiyatı gerekli. Fiyat şu anda bunun çok altında.
Enerji gereksinimleri gelecekte farklı şekilde karşılanabilir
Küresel ekonomideki iyileşme sayesinde bir gün yağ musluğu tekrar açılsa bile, bu petrol endüstrisi için her şeyin yolunda olduğu anlamına gelmez. Çünkü gelecekte enerji gereksinimleri petrol ve doğal gaz harici kaynaklardan karşılanabilir. Almanya ve diğer ülkeler krizi ekonomilerini modernize etmek ve iklim değişikliğine daha iyi uyum sağlamak için kullanmak istiyor.
Hükümetin teşvik paketindeki benzinli ve dizel otomobiller için satın alma primine hayır trendi buna bir örnektir. Oilprice.com web sitesinde yer alan bir rapora göre, Avrupa’da rüzgar enerjisi yatırımları iki yıl içinde petrol ve gaz sektöründeki harcamalardan daha yüksek olacak.
Dünyanın her yerinde politikacılar petrole veda etmeye başlamak istiyorlar. Yeni Zelanda’nın İklim Değişikliği Bakanı James Shaw, iklim portalı Climate Change News’a pandemi, birçok yeni işyeri ile “temiz” bir ekonomi yaratmak için eşsiz bir fırsattır, diye yazdı.
Geçiş yıllar alabilir ve daha küçük petrol patlamaları tarafından kesintiye uğrayabilir. Bazı uzmanlar, şu anda düşük petrol fiyatlarının daha yeşil bir enerji politikasına geçişi yavaşlatabileceğine dikkat çekiyor: Birçok ülkede rekorlar elektrikli otomobil satışı için değil, benzinliler için elde edildi. BP petrol şirketinin eski başkanı John Browne, Financial Times’a yaptığı açıklamada, korona krizinin petrol endüstrisinin zor geleceğini vurgularken, bununla birlikte, kömür ve sigara endüstrileri gibi diğer tartışmalı endüstrilerin de çevre ve sağlık konularında aldıkları eleştirilere rağmen ayakta kalabileceklerini belirtti.
Petrol endüstrisinin korona salgını öncesine döneceğine inanabilmek zor. Bu nedenle bazı uzmanlar petrole olan talebin tarihi yüksek seviyesine ulaşmış olduğunu varsayıyorlar. IEA Enerji Ajansı şu ana kadar bu zirveyi önümüzdeki on yılda bekliyordu. Karbon takip uzmanı Bond ise, korona şokunun bu dönüm noktasını gerçekleştirdiğine inanıyor. “Petrol endüstrisi mevcut krizden kurtulana kadar, rüzgar ve güneş enerjisi, artan enerji talebini karşılayabilecek düzeyde gelişecektir. Başka bir deyişle, petrole muhtemelen koronadan önce olduğu kadar gereklilik duyulmayacaktır.*
*”Der Tagesspiegel”den çevrilmiştir.
