Ulyana Matveevna Gromova (3 Ocak 1924-16 Ocak 1943) II. Dünya Savaşı sırasında Sovyet direnişinde Ukrayna Sovyeti üyesidir, Naziler tarafından infaz edilmiştir.
Gromova 3 Ocak 1925’te şimdi Ukrayna’nın Luhansk Vilayeti (O zamanki adıyla Sovyetler Birliği’nin Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti; Luhansk Vilayeti 1938’den önce kurulmamıştı) olan Pervomaysky (İngilizce karşılığı, Uluslararası Emek Gününe atfen 1 Mayıs’tır) Köyü’nde bir işçi ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi.
Gromova’nın babası Matthew Maximovich Gromov 1880’de, o zamanlar Rus İmparatorluğu’nun bir parçası olan Ukrayna’nın Poltava Vilayeti’nde doğdu. 1904-1905 Rus-Japon Savaşı’na katıldı, sonra Krasnodon’a taşındı burada madenci olarak çalıştı ve 1937’de emekli oldu. Gromova’nın annesi ev kadınıydı. Ulyana Gromova Mart 1940’ta Komsomol’a (Genç Komünistler Birliği) katıldı.
1941’de Sovyetler Birliği’nin Almanlar tarafından işgali sırasında Gromova 17 yaşındaydı ve onuncu sınıfa gidiyordu. Pekçok sınıf arkadaşı gibi o da tarlalarda tarım işçilerinin yerine çalışıyor ve hastanede yaralı askerlere bakıyordu (onlara kitap okuyor, mektup yazmalarına yardımcı oluyordu). 3 Haziran 1942’de liseden mezun oldu.
Direniş, tutuklanma ve infaz
17 Temmuz 1942’de Almanlar Gromova’nın köyünü istila etmeye başladığında Gromova hasta annesine bakmak zorunda olduğu için evini boşaltamadı. Maya Peglivanovoy ve Anatoly Popov ile birlikte kendi köyü olan Pervomaysky’de bir grup yurtsever genci örgütledi. Bu grup Eylül 1942’de yeraltı Komsomol direniş örgütü “Genç Muhafız”ların bir parçası haline geldi.
Ekim 1942’de Gromova örgüt kadrosu olarak seçildi. Silahlı direnişe hazırlıkta, anti-faşist broşürlerin yazılması ve dağıtılmasında, ilaç toplanmasında, düşmana itaat edilmemesini ve Almanlara materyal temin etme planlarının sekteye uğratılmasına dönük propagandada aktif rol oynadı.
7 Kasım 1942 gecesi (Ekim Devriminin 25. yıldönümünün arifesinde) Gromova ve yoldaşı Popov işgal altındaki Krasnodon’da 1 nolu maden ocağının bacasına kızıl bayrak çektiler.
Şehirde yeraltında çalıştığından şüphelenilenler kitlesel olarak tutuklanmaya başlandı. Genç Muhafızlar Gromova için bir kaçış planı geliştirdiler ama o 10 Ocak 1943’te Alman yetkililer tarafından tutuklandı.
Sorgu sırasında feci şekilde dövülmüş ve işkence görmüştü ama o anavatana ve yoldaşlarına bağlılık yeminine sadık kaldı, yeraltı faaliyetlerinin ayrıntılarını ifşa etmedi. Saçlarından asılmış, sıcak demirle yakılmış, sırtına beş köşeli yıldız kazılarak yara tuzla ovulmuş, kolları ve kaburgaları kırılmıştı. Çektiği acılara sabırla dayandı hatta Lermontov’un, ezbere bildiği epik şiiri Demon’u okuyarak tutuklu yoldaşlarını neşelendirdi. Akrabalarına gizlice ilettiği notta yakında can vereceğini bildiği halde zafere olan inancını ifade etti ve abisi Elisha’ya anavatanı tüm gücüyle savunma çağrısı yaptı.
16 Ocak 1943’te Gromova diğer Genç Muhafızlarla birlikte infaz edildi ve cesedi Krasnodon 5 nolu maden ocağının 58 metre derinliğindeki çukuruna atıldı.
Krasnodon’un kurtuluşundan sonra (14 Şubat 1943) Gromova, Krasnodon’un Genç Muhafızlar anıtı dikilen meydanındaki kahraman yurtseverler toplu mezarına askeri törenle gömüldü.
Gromova, Alexander Fadayev’in 1946’da yazdığı okul müfredatlarında yer alan Genç Muhafız [The Young Guard] romanının bir karakteridir (gerçek ve kurgusal diğer karakterlerin yanı sıra). 1948’de Fadayev’in romanına dayanan The Young Guard filmi çekilmiştir.
Eski Sovyetler Birliği’nin pekçok kentinde Gromova anısına onun adını taşıyan caddeler bulunmaktadır. Örneğin, Nizhny Tagil’de Ulyana Gromova Caddesi, benzer şekilde Kaliningrad’ın kalabalık caddelerinden biri onun adını taşır, Tolatti’te de onun bir anıtı vardır.
