Ukrayna’daki savaşın neden olduğu ileri sürülen enerji fiyatlarındaki artış tekellere rekor karlar, emekçilere ise fahiş faturalar olarak dönüyor
Telepolis’den Bernd Mueller yazdığı makalede Almanya’da hükümetin isyan korkusuna da değindi.
Avrupalı enerji şirketleri, Ukrayna’daki savaş sırasında rekor kârlar kaydederken, tüketiciler yükselen fiyatlar ile boğuşuyor. Ama federal hükümet aşırı kâr vergisi konusunda anlaşamıyor.
Bazıları için Ukrayna’daki savaş kârlı. Enerji şirketleri, petrol ve gaz fiyatlarındaki artış sayesinde yüksek kârlar elde eden şanslı şirketler arasında yer alıyor. Avrupa’nın en büyük petrol şirketi Shell, geçen çeyrekte 11,5 milyar dolar kâr açıkladı. İlk çeyrekte kârı “sadece” 9,1 milyar dolardı; ancak bu sonuç bile rekor bir kâr olarak kabul edildi. Shell böylece geçen yılın aynı dönemine göre kârını beş katına çıkardı.
Fransız enerji grubu Total Energies ve İspanyol grubu Repsol da önemli ölçüde daha yüksek kârlar elde ettiler. İlki, ilk yarıda kârını 9.8 milyar dolara, rekor bir seviyeye ve 2021’in ilk yarısındaki kârın yaklaşık üç katına çıkarmayı başardı. Repsol, 2.5 milyar avroya yükselen kârını ikiye katladı.
En son İngiliz petrol şirketi BP de üç aylık rakamları sundu. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, BP kârını da önemli ölçüde artırdı. İkinci çeyrekte geçen yılın aynı çeyreğine göre kârını üç katına çıkardı. Grup, bazı analistleri bile şaşırtan bir artı 8,5 milyar dolar kaydetti.
Bu kazanımlar performansa ve yeniliğe değil, yalnızca keskin bir şekilde artan piyasa fiyatlarına dayanmakta. Önümüzdeki çeyrekte, BP benzer şekilde yüksek bir kâr bekliyor. Rusya kaynaklı arzın devam eden “kesintisi” ve azalan stoklar nedeniyle “sürekli” yüksek fiyatlar bekleniyor.
Tüketiciler için bunun anlamı şu: Giderek daha fazla hoşnutsuzluğa neden olan keskin bir şekilde yükselen fiyatlar. Bu da “aşırı kâr vergisi” tartışmasını teşvik ediyor. Bunun arkasındaki fikir, ekstra kârın bir kısmını almak ve böylece tüketicilerin üzerindeki yükü hafifletmek. Bu toplumsal barış adına yapılacak.
Bazı ülkelerde uygulamaya sokuldu bile ve Almanya’da hâlâ tartışılıyor. Üç iktidar partisinin (sosyal demokrat SPD, Birlik 90/Yeşiller ve liberal demokratlar FDP) bu konuda karşıt pozisyonları var.
Federal Meclis’te Yeşiller Fraksiyonu Başkan Yardımcısı Andreas Audretsch, aşırı kâr vergisi getirilmesinden yana konuştu. Alman Basın Ajansı’na (dpa) “Krizden yararlananlar toplumsal barışı sağlamak için bir şeyler vermek zorunda kalacaklar” dedi. Petrol şirketleri “hiç çaba harcamadan milyarlarca dolar kazanıyorsa”, böyle bir vergi olmalı. Diğer her şey “adalet açısından iletilemez” diye belirtti.
Hafta sonu, Sosyal Demokratların liderleri de aşırı kâr vergisi lehinde konuştular. SPD Başkanı Saskia Esken, Neue Osnabrücker Zeitung’a (NOZ) bu konuda yeni bir girişimde bulunmak istediğini duyurmuştu. Liberal demokratlar (FDP) ise aşırı kâr vergisine kesinlikle karşı çıkıyorlar. İtalya ve İngiltere’de kendilerine yakın partilerin bu konuda attıkları adımları bile gereksiz ve zararlı görüyorlar.
Ancak Almanya’da toplumsal barışın koşulu olarak aşırı kâr eden şirketlere özel vergi getirilmek zorunda. Yoksa Yeşillerden Ekonomi Bakanı’nın dediği gibi hoşnutsuzluklar isyanlara dönüşebilir.